PNP – Positive Negative Positive tranzystor
PNP to jeden z podstawowych typów tranzystorów bipolarnego złącza (BJT), gdzie oznaczenie PNP odnosi się do warstw półprzewodnikowych: warstwa typu P, następnie typu N, a na końcu znów typu P. Tranzystory PNP działają jako przełączniki lub wzmacniacze sygnałów w układach elektronicznych. Dziś zajmiemy się tym, jak działa tranzystor PNP, jakie ma zastosowania i na czym polega jego sterowanie prądem.
Budowa i zasada działania tranzystora PNP
Tranzystor PNP składa się z trzech warstw: dwóch obszarów typu P oraz jednej warstwy typu N, która pełni funkcję bazy. Elektrody nazywają się emiter, baza i kolektor. W tranzystorze PNP prąd płynie od emitera do kolektora, a sterowanie odbywa się przez zmianę prądu bazy. Aby tranzystor przewodził, baza musi mieć niższy potencjał niż emiter — oznacza to, że baza jest ujemniejsza względem emitera.
Sterowanie tranzystorem PNP
W praktyce, aby tranzystor PNP przewodził, wystarczy podać na bazę napięcie niższe od emitera. Gdy baza jest „w stanie niskim”, przez tranzystor może przepływać prąd kolektorowy, a gdy baza jest „wysoka” — tranzystor blokuje przepływ. To zachowanie jest odwrotne niż w tranzystorach NPN, które działają przy dodatnim napięciu na bazie.
Zastosowanie tranzystorów PNP
Tranzystory PNP są często używane w układach wzmacniających sygnały, w przełącznikach elektronicznych, a także w układach zasilania, gdzie konieczne jest sterowanie napięciem ujemnym względem masy. W wielu układach wzmacniaczy audio czy wzmacniaczach mocy znajdują się pary tranzystorów NPN i PNP, tworząc układy komplementarne, które pozwalają na efektywne sterowanie prądem.
Różnice między tranzystorem PNP a NPN
Parametry ważne przy pracy z tranzystorem PNP
Przy projektowaniu układów z tranzystorami PNP warto zwracać uwagę na takie parametry jak prąd kolektora, wzmocnienie prądowe (beta), napięcie maksymalne między kolektorem a emiterem oraz moc strat. Znajomość tych wartości pozwala dobrać odpowiedni tranzystor do konkretnego zastosowania i uniknąć uszkodzeń w układzie.
Typowe układy z tranzystorami PNP
- Układy przełączające – np. sterowanie silnikami, lampkami LED
- Wzmacniacze sygnału w układach audio
- Układy komplementarne razem z tranzystorami NPN
- Regulatory napięcia i prądu
Gdy rozumiesz, jak działa tranzystor PNP, łatwiej zrozumiesz cały szereg układów elektronicznych, gdzie wykorzystuje się różne typy tranzystorów do realizacji złożonych funkcji. Wczoraj mogliśmy poznać tranzystory NPN i ich zastosowania, a już niedługo zajmiemy się tranzystorami MOSFET i zobaczymy, jakie mają przewagi i gdzie je stosować w nowoczesnych układach elektronicznych.
